Mniejszości niemieckie w okresie międzywojennym

Służby naukowe Bundestagu
Mniejszości niemieckie w okresie międzywojennym
Opracowanie WD 1 – 3000 – 093/09, 31 stron
Zakończenie prac: 31.07.2009
Dział WD 1: Historia, historia współczesna i polityka

Opracowania i inne materiały informacyjne służb naukowych nie odzwierciedlają stanowiska Bundestagu, żadnego z jego organów ani administracji Bundestagu. Odpowiadają za nie autorzy oraz kierownictwo działu. Prace służb naukowych mają na celu wspieranie członków Bundestagu w wykonywaniu ich mandatu. Bundestag zastrzega sobie prawo do publikacji i rozpowszechniania. Oba te działania wymagają zgody kierownictwa działu W.

Podsumowanie

Historia mniejszości niemieckich w okresie międzywojennym nie została wystarczająco zbadana. Nie ma nowszych badań dotyczących sytuacji niektórych mniejszości, a nawet tam, gdzie nauka historyczna – jak na przykład w przypadku państw Europy Środkowo-Wschodniej – poświęciła temu zagadnieniu stosunkowo dużo uwagi, nie można uznać stanu badań za dobry, ponieważ barbarzyństwo narodowych socjalistów oraz wysiedlenie Niemców doprowadziły do silnej emocjonalizacji debaty, a badania oparte na odpowiednich archiwaliach mogły rozpocząć się dopiero po 1989 roku.

… w Polsce – nie tylko w reakcji na pruską politykę wobec Polaków – już wcześnie wprowadzono represyjną politykę wobec mniejszości. W latach 1919–1921 w Poznaniu i na terenach Prus Zachodnich, które przypadły Polsce, doszło do exodusu Niemców, który – choć nie był spowodowany działaniami państwa, ale z pewnością został przyjęty z zadowoleniem przez państwo polskie – spowodował dramatyczny spadek liczby mniejszości. Sytuacja mniejszości niemieckiej nie poprawiła się również po zamachu stanu marszałka Józefa Piłsudskiego w maju 1926 r., który przekształcił Polskę z demokracji parlamentarnej w reżim autorytarny. Wbrew pierwotnym nadziejom mniejszości niemieckiej, w okresie rządów Piłsudskiego zaostrzyła się polska polityka narodowościowa: Według bonnskiego historyka Alberta Kotowskiego Polska przeszła od „bezplanowej” do „planowej germanizacji” swoich zachodnich terytoriów, w ramach której próbowano pozbawić Niemiecką Rzeszę podstaw do roszczeń rewizyjnych, zwłaszcza poprzez zmianę struktury własności ziemskiej. …

Politika szkolna

Umowa o ochronie mniejszości zawarta 28 czerwca 1919 r. zobowiązywała Polskę do utrzymywania na terytorium dawnych Prus niemieckojęzycznych szkół powszechnych wszędzie tam, gdzie „w znacznej proporcji” mieszkała mniejszość niemiecka. Umowa o ochronie mniejszości nie zawierała żadnych postanowień dotyczących szkół ponadpodstawowych.
Architektem polityki szkolnej wobec mniejszości był Stanisław Grabski, który w latach 1923–1925 był ministrem kultury w polskim rządzie. Jego ustawodawstwo szkolne miało na celu przekształcenie polskiego systemu szkolnictwa w narzędzie stopniowej asymilacji mniejszości. W ten sposób rząd polski robił wszystko, aby zatrudniać polskich nauczycieli w szkołach mniejszościowych i zmniejszać liczbę szkół niemieckich. …

Ważne zastrzeżenie:
Opublikowany fragment Tekstu został przetłumaczony automatycznie przez serwis deepl.com na język polski i może zawierać błędy. Wyłącznie oryginalna wersja w języku niemieckim ma charakter wiążący.

Źródło:
bundestag.de/resource/blob/411708/72a5544c10ee7ae5f13d3aee9badbb80/WD-1-093-09-pdf.pdf